72,5 procent van de Vlamingen is voorstander van een vermogensbelasting, om op die manier de lasten op arbeid te verlagen. Dat blijkt uit een enquête die uitgevoerd werd in opdracht van Knack en Trends.

Ook ABVV-Metaal en BTB vinden dat de volgende federale regering werk moet maken van zo’n taxshift. Het resultaat moet zijn dat gewone werkmensen netto meer over houden op het einde van de maand. De lagere lasten op arbeid mogen uiteraard niet zorgen voor minder inkomsten voor de overheid (pensioenen, gezondheidszorg, onderwijs, …) en dus moeten de grootste vermogens meer belast worden.

Nood aan een grondig debat

De huidige Vivaldi-regering ondernam reeds een poging tot zo’n taxshift (weliswaar zonder zuivere vermogensbelasting) maar die oefening strandde op verzet van de Franse liberalen van MR – die hun rijke vriendjes niet met hogere belastingen wilden opzadelen. In elk geval is het voor ons duidelijk dat er na de politieke verkiezingen van 9 juni een politiek en maatschappelijk debat moet komen over lagere lasten op arbeid en hogere belastingen op vermogen (en ook op consumptie en vervuiling – maar wel op een rechtvaardige manier). Er moet grondig onderzocht worden welk soort vermogensbelasting we kunnen invoeren en op welke manier we dat het beste doen. We zijn ons ervan bewust dat dit geen eenvoudige oefening is. Het (meer) belasten van grote vermogens is ook geen magisch wondermiddel dat al onze problemen zal oplossen. We zijn er wel van overtuigd dat deze maatregel kan zorgen voor meer koopkracht voor werknemers én voor het goedkoper maken van arbeid voor bedrijven.

Hoeveel kan zo’n belasting opbrengen?

Het Federaal Planbureau publiceerde op 7 februari 2024 een studie over de potentiële inkomsten die een vermogensbelasting kan opleveren. Conclusie? Een progressieve vermogensbelasting van 1 tot 3 procent op netto-vermogens van meer dan 1 miljoen euro kan de schatkist 4,7 miljard euro opleveren. Door de vermogens van meer dan 1 miljoen euro te belasten, worden alleen de 5 procent rijkste Belgen getroffen.

• Het netto-vermogen wordt berekend door alle roerende (aandelen, geld op zichtrekening, …) en onroerende goederen (woningen, gronden, …) op te tellen daar vervolgens alle schulden van af te trekken.
• De eigen woning (tot 500.000 euro) en beroepsactiva (tot 500.000 euro) worden niet meegeteld om het netto-vermogen te bepalen.

Valkuilen?

Het Federale Planbureau waarschuwt in zijn studie ook voor allerlei moeilijkheden bij de invoering van zo’n vermogensbelasting. Zo zal er een vermogenskadaster moeten ingevoerd worden, want een complexe opgave is. Bovendien moet de vermogensbelasting kaderen in een bredere fiscale hervorming om te vermijden dat bepaalde personen meerdere keren op hetzelfde vermogensbestanddeel worden belast. Dergelijke moeilijkheden zijn reëel maar niet onoverkomelijk.  Net zoals we niet moeten meegaan in populistische stellingen dat het ‘belasten van de rijken’ al onze problemen zal oplossen, moeten we ook niet te veel waarde hechten aan diegenen die zeggen dat een vermogensbelasting ‘onrealistisch’ of ‘schadelijk voor de economie’ is. 

Conclusie

We herhalen het nog eens: we hebben nood aan grondige politieke en maatschappelijke discussie over hoe we onze fiscaliteit rechtvaardiger kunnen maken. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat werknemers netto meer over houden op het einde van de maand? In uitdagende tijden met hoge investeringsnoden (pensioenen, gezondheidszorg, industrie, klimaat, defensie, …) moeten de grote vermogens een extra inspanning leveren.

Besluiten doen we met deze twee quotes van econoom Paul De Grauwe (London School of Economics) in een KNACK-interview van juli 2023:

"We zouden een progressieve vermogensbelasting kunnen invoeren. Bijvoorbeeld alles onder 1 miljoen euro belasten we niet, op het vermogen tussen 1 miljoen en 10 miljoen heffen we 1 procent belasting, van 10 tot 100 miljoen 2 procent en boven 100 miljoen 3 procent. Pin me niet vast op die cijfers, maar het is belangrijk dat je met die vermogensbelasting de middenklasse van hardwerkende Belgen ontziet, terwijl de grote vermogens een bijdrage betalen die hen niet in de armoede zal storten en hen ook niet minder zal doen werken. Wat ik voorstel is toch geen confiscatie?"

"Je kunt de lasten op arbeid maar serieus verminderen als je de sociale zekerheidsuitgaven vermindert. Maar wie wil dat? […] Als je werk maakt van een vermogensbelasting krijg je natuurlijk een heel ander verhaal. Een grote meerderheid van de Belgen is ook voor zo’n vermogensbelasting. Het is merkwaardig dat de Belgische politieke klasse die meerderheid niet volgt. Ik kan alleen maar besluiten dat de politieke invloed van de grote vermogens in ons land groot is."

Na de verkiezingen van 9 juni weten onze politici wat hen te doen staat!