De sectorale onderhandelingen zijn begonnen. De komende weken geven ABVV-Metaal en BTB-ABVV het beste van zichzelf om de loon- en arbeidsvoorwaarden voor de periode 2023-2024 vast te leggen. Maar waarover gaan wij precies met de werkgevers onderhandelen? Wat ligt er op tafel en wat niet? In dit artikel leggen we het voor jou uit.

Wat voorafging …

• In onze metaal- en transportsectoren kunnen we niet zomaar om het even wat onderhandelen. Het kader wordt bepaald door het sociaal akkoord 2023-24 dat de interprofessionele vakbonden en werkgeversorganisaties hebben afgesloten voor alle werknemers in de private sector. Dit akkoord bevat afspraken over de eindeloopbaan (SWT en landingsbanen), overuren, minimumloon, aanvullend pensioen, enzovoort. Het werd eind maart goedgekeurd door alle sociale partners (vakbonden en werkgevers).
• Normaal bevat dit akkoord ook afspraken over de loonmarge, die zegt hoeveel onze lonen de komende twee jaar maximaal mogen stijgen (bovenop de index). Omwille van de strenge loonwet in ons land bedraagt de loonmarge voor de periode 2023-24 echter 0 %. Onze lonen kunnen en mogen dus niet stijgen.
• Wel werd de mogelijkheid van een koopkrachtpremie (consumptiecheques) voorzien, die bedrijven kunnen uitkeren aan hun werknemers. De premie bedraagt maximaal € 500/€ 750 voor bedrijven die in 2022 een hoge/uitzonderlijk hoge winst gerealiseerd hebben. Het is in eerste instantie aan de sectoren om te bepalen wat een hoge of uitzonderlijke hoge winst precies inhoudt.
• Omdat wij als vakbond niet akkoord gaan met een loonmarge van 0 % en een eenmalige (onzekere) koopkrachtpremie, maken die dingen geen deel uit van het sociaal akkoord. Ze werden door de federale regering uitgewerkt en vastgelegd bij Koninklijk Besluit.

Onderhandelingen in de sectoren

Na de goedkeuring van het sociaal akkoord, zijn de sectoren aan zet. ABVV-Metaal en de andere metaalvakbonden onderhandelen dan met de sectorale werkgeversfederaties en proberen akkoorden te sluiten in alle metaalsectoren (metaalbouw, garages, elektriciens, …). BTB-ABVV doet hetzelfde in de diverse transportsectoren (wegvervoer en logistiek, maritieme sectoren, taxi’s, …).

Welke thema’s komen zoal aan bod tijdens dit overleg? Hieronder sommen we de belangrijkste punten voor jou op.    

Koopkracht

Meer koopkracht voor werknemers is voor ABVV-Metaal en BTB-ABVV een topprioriteit. Door de loonmarge van 0 % is het echter niet mogelijk om hogere lonen te onderhandelen. We onderhandelen wel over de koopkrachtpremie (max. € 500/€ 750), die we proberen zo maximaal mogelijk in te vullen.

• Het is eerst aan de sectoren om een cao af te sluiten, waarin alle afspraken inzake de koopkrachtpremie zijn opgenomen (hoeveel bedraagt de premie? Wat zijn hoge winsten en wat zijn uitzonderlijke hoge winsten, …). Door een goede sectorale cao af te sluiten, zorgen we ervoor dat zoveel mogelijk werknemers in aanmerking komen voor deze premie. Na het afsluiten van sectorale cao’s, kunnen vakbonden op bedrijfsniveau betere (maar geen slechtere) voorwaarden afspreken met de werkgever.
• De koopkrachtpremie wordt uitgereikt in de vorm van (elektronische) consumptiecheques. Dat moet gebeuren tussen 1 juni 2023 en 31 december 2023. De cheques zijn geldig tot 31 december 2024. Je kan er alles mee kopen wat je ook met maaltijd- en ecocheques kan kopen.

SWT

• Dankzij het ABVV worden alle huidige afwijkende SWT-stelsels verlengd tot 30 juni 2025 (normaal liepen ze af op 30 juni 2023). Daardoor blijft SWT zwaar beroep, nachtarbeid en lange loopbaan (40 jaar) mogelijk vanaf 60 jaar. Ook de vrijstelling van de ‘aangepaste beschikbaarheid’ (vanaf 62 jaar of na een loopbaan van 42 jaar) wordt verlengd tot 30 juni 2025.
• Tijdens de sectorale handelingen moeten wij sectorale cao’s afsluiten die SWT zwaar beroep en nachtarbeid mogelijk maken. Ook om vrijgesteld te kunnen worden van de ‘aangepaste beschikbaarheid’ moet een sectorale cao worden gesloten.

Landingsbanen

• Dankzij het ABVV blijven ook landingsbanen (1/5^e of 1/2^e) met een uitkering van de RVA mogelijk vanaf 55 jaar (minstens tot 30 juli 2025). Werknemers met een lange loopbaan (35 jaar), een zwaar beroep of tewerkgesteld in een bedrijf in moeilijkheden/herstructurering komen hiervoor in aanmerking.
• Om het recht op deze landingsbanen (met uitkering) mogelijk te maken, moeten wij in onze metaal- en transportsectoren eveneens sectorale cao’s afsluiten (dergelijke sectorale cao’s zijn niet nodig voor werknemers in bedrijven in moeilijkheden/herstructurering).

Opleiding

• Via de Arbeidsdeal (wet van 3 oktober 2022) krijgen alle werknemers een individueel recht op opleiding van 4 dagen per jaar in 2023 en 5 dagen per jaar in 2024. Dit geldt voor alle bedrijven die minstens 20 werknemers tewerkstellen (in bedrijven met minder werknemers gelden afwijkende afspraken). Let op: via sectorale cao is het mogelijk om het individueel opleidingsrecht te beperken tot 2 dagen (al moet er wel een concreet groeipad naar 5 dagen voorzien worden). Daarnaast worden alle bedrijven vanaf 20 werknemers ook verplicht om jaarlijks een opleidingsplan op te stellen.
• Het is aan onze metaal- en transportsectoren om sectorale cao’s te onderhandelen waarin dit opleidingsrecht wordt geconcretiseerd.

En nog veel meer …

Tijdens de sectorale onderhandelingen proberen we nog veel meer zaken te realiseren die goed zijn voor de werknemers. We streven er immers naar om onze bestaande sectorale cao’s voortdurend te verbeteren. We strijden onder meer voor:

• Hogere premies (ploegenpremie, nachtarbeid, stand-by-vergoeding, …)
• Hogere aanvullende vergoedingen via onze Fondsen voor Bestaanszekerheid (bv. in geval van tijdelijke werkloosheid of ziekte)
• Meer loopbaan- en anciënniteitsverlof
• Verbetering van het woon-werkverkeer (hogere fietsvergoedingen, hogere tussenkomsten openbaar vervoer, …)
• Een uitbreiding van het klein verlet
• Betere afspraken inzake tijdskrediet
• Het versterken van het statuut van de syndicale afvaardiging
• Het aanpakken van sectorspecifieke uitdagingen (bv. sociale dumping, technologische transities, …)

Het is duidelijk: de komende weken ligt er veel belangrijk werk op de plank. ABVV-Metaal en BTB-ABVV gaan er alles aan doen om onze mensen te geven waar ze recht op hebben!