In de Scandinavische landen (Zweden, Denemarken, Finland en Noorwegen) zijn de vakbonden verwikkeld in een strijd met Tesla. De inzet van die strijd is niet min: het gaat over respect voor werknemers en voor het sociaal overleg. Elon Musk – eigenaar van Tesla en tevens de rijkste persoon ter wereld – heeft het niet voor vakbonden. Hij weigert consequent om syndicale vertegenwoordiging toe te laten in Tesla-bedrijven en om collectieve arbeidsovereenkomsten te sluiten.

In de Verenigde Staten krijg je dat misschien nog verkocht (alhoewel de vakbonden ook daar hard aan de deur kloppen) maar in Europa niet. En al zeker niet in de Scandinavische landen die – net zoals België – een lange en goedwerkende traditie hebben van sociaal overleg.

Solidariteit is onze kracht

Het conflict begon in Zweden. Daar werken ongeveer 120 automonteurs in diverse Tesla-garages verspreid over het land (Tesla heeft geen fabriek in Zweden, maar er rijden wel veel elektrische wagens van het merk rond). Deze werknemers willen graag een vakbondsvertegenwoordiging en collectieve afspraken over de loon- en arbeidsvoorwaarden in de Tesla-garages. Maar daar wilde het bedrijf niets van weten. Gesteund door de Zweedse metaalvakbond IF Metall – dat al vijf jaar probeert te onderhandelen met Tesla over een cao – kwam het tot een staking.

Die staking breidde zich in een mum van tijd uit. Eerst sloten de dokwerkers zich aan, waardoor de Tesla’s die via de haven binnenkwamen, niet meer werden afgeladen. Vervolgens sloten ook de techniekers die Tesla-laadpalen installeren zich aan en weigerden mecaniciens in andere garages nog aan Tesla’s te sleutelen.

De grootste dreun voor Tesla kwam er toen ook postmedewerkers van Postnord solidair waren en weigerden om nog nummerplaten af te geven, waardoor nieuwe Tesla’s niet meer de baan op konden. Elon Musk reageerde op de onrust via X/twitter, noemde de situatie absurd en nam juridische stappen tegen het postbedrijf. De rechter oordeelde dat Tesla zelf haar nummerplaten mocht ophalen.

Ondertussen probeert Tesla ook om de blokkades in de Zweedse havens te omzeilen door auto’s via Noorwegen en Denemarken te leveren. Maar ook de buurlanden zijn solidair. De grootste vakbond van Denemarken kondigde aan dat ze zou stoppen met het lossen en transporteren van Tesla’s. De chauffeurs die de auto’s naar Zweden rijden, legden eveneens het werk neer. Ook de Noorse vakbonden sluiten zich nu aan bij het protest. Op 20 december start daar de blokkade van Tesla-onderdelen bedoeld voor de Zweedse markt. Die solidariteit – over sectoren en landsgrenzen heen – is niet alleen mooi om te zien, ze is ook heel erg belangrijk.

Respect voor het sociaal overleg

De Scandinavische vakbonden eisen zeer terecht respect voor hun sociaal-overlegmodel. Collectieve afspraken over loon- en arbeidsvoorwaarden en syndicale vertegenwoordiging in bedrijven zijn daar essentiële onderdelen van. In de woorden van Jan Villadsen -  baas van de Deense transportvakbond 3F: “Zelfs als je één van de rijkste mensen in de wereld bent, kun je niet zomaar je eigen regels maken. We hebben hier overeenkomsten over de arbeidsmarkt, en die moet je volgen als je hier zaken wilt doen.”

ABVV-Metaal en BTB-ABVV zijn solidair met de Scandinavische vakbonden. Hun strijd is belangrijker dan ooit!