Uit de nieuwe, vierjaarlijkse werkbaarheidsmeting van de SERV blijkt dat de kwaliteit van jobs in Vlaanderen terug de goede kant opgaat. Het aantal werknemers zonder werkbaarheidsknelpunten stijgt van 49,6 % (2019) naar 51,8 % (2023). De vorige meeting uit 2019 toonde een daling van de werkbaarheid t.o.v. 2016. Deze lichte verbetering is uiteraard positief en illustreert dat investeren in werkbaar werk loont.

Meer werkmotivatie en meer kansen op opleiding

De verbetering van de werkbaarheid in Vlaanderen komt op conto van een gestegen werkmotivatie en van de toegenomen leermogelijkheden. De cijfers over werkstress en werk-privébalans zijn dan weer onveranderd gebleven.

BRON: Hoe werkbaar is je job? Werkbaarheidsmeting werknemers 2023 (SERV, Stichting Innovatie & Arbeid).

Win-win voor werknemer, bedrijf en samenleving

Meer werkbaar werk is niet alleen een goede zaak voor de werknemer zelf maar ook voor de onderneming en de samenleving, zo blijkt uit het onderzoek:

• Slechts 3,5 % van de werknemers met een werkbare job is op zoek naar een andere job. De overgrote meerderheid is dus tevreden bij zijn huidige werkgever. In tijden van grote krapte op de arbeidsmarkt is dat zeer belangrijk. Door in te zetten op werkbaar werk, kunnen bedrijven werknemers aan zich binden.
• 80 % van de 40-plussers met een werkbare job, ziet zichzelf doorwerken tot aan de pensioenleeftijd. Bij werknemers met één of meerdere knelpunten, daalt dat cijfer naar respectievelijk 60 % en 32 %.
• Slechts 14,4 % van de werknemers met werkbaar werk is het voorbije jaar vaak of lang afwezig geweest door ziekte. Bij werknemers met één of meerdere werkbaarheidsproblemen loopt dat cijfer op tot 25 %.

Werkstress blijft op zorgelijk hoog niveau

Ondanks de algemene en lichte verbetering van de werkbaarheid in Vlaanderen, liggen er nog talrijke uitdagingen in het verschiet. In 2023 kampt 36,1% van de Vlaamse werknemers met werkstressklachten. Dat is ruim meer dan 1 op 3. In absolute cijfers telt Vlaanderen bijna 900.000 werknemers die met problematische stress geconfronteerd worden. 330.000 daarvan kampen met een verhoogd risico op burn-out.

Daarnaast slaagt 13 % van de werknemers er niet in om een evenwichtige balans te vinden tussen werk en privé, krijgt 14 % onvoldoende kansen om bij te leren en kampt 19 % met motivatieproblemen. Het toont allemaal aan dat de strijd voor meer werkbaar werk nog niet gestreden is.

Werkbaar werk in metaal en transport

Hoe werkbaar zijn onze jobs in de metaal- en transportsectoren? Hieronder overlopen we de belangrijkste indicatoren.

Werkstress

• Metaal: 69 % van de werknemers heeft een acceptabel werkstressniveau. 31 % heeft werkstressklachten (waarvan 11 % kampt met symptomen die wijzen op burn-out).
• Transport: 64,5 % van de werknemers scoort goed wat stress betreft. 35,5 % heeft echter te veel stress (waarvan 13 % ernstige stressproblemen)

Motivatie

• Metaal: 76 % heeft geen motivatieproblemen, 24 % heeft die wel en van die laatste groep kampt 11 % met ernstige demotivatie.
• Transport: 75 % heeft geen motivatieproblemen, 25 % heeft die wel en van die laatste groep kampt eveneens 11 % met ernstige demotivatie.

Leermogelijkheden

• Metaal: 82 % krijgt voldoende opleidings- en leerkansen. 5 % van de metaalwerknemers heeft echter een ernstig leerdeficit.
• Transport: 74,4 % krijgt voldoende opleidings- en leerkansen, 9 % heeft een ernstig tekort aan leerkansen.

Werk-privébalans

• Metaal: 92 % heeft een haalbare werk-privé balans, 8 % kan beide echter maar moeilijk met elkaar verzoenen (voor 2,3 % daarvan is er een acuut werk-privéconflict)
• Transport: 84 % heeft een goede balans, 16% heeft problemen op dat vlak (waarvan 3 % een acuut probleem heeft).

Conclusie

Besluiten doen we met de woorden van Caroline Copers – Algemeen secretaris Vlaams ABVV en voorzitster van de SERV: "De cijfers van 2023 evolueren voorzichtig positief. We zien vooral verbetering in de mate waarin werknemers autonoom kunnen werken en meer afwisselend werk hebben. Dat heeft een gunstig effect op de leermogelijkheden en motivatie. De aanhoudend hoge werkstress baart ons wel zorgen: omgerekend 895.000 werknemers in Vlaanderen hebben last van te hoge werkstress. Blijven inzetten op werkbaar werk via het sociaal overleg en met de Vlaamse Regering blijft dus zeker nodig. Werkbaar werk zorgt immers niet alleen voor meer kwaliteitsvolle jobs maar leidt ook tot minder ziektedagen en meer mogelijkheden om tot de pensioenleeftijd te werken."

Meer weten? Check het volledige rapport.